TÍNH GÓC NHẬP XẠ (GÓC CHIẾU SÁNG)

1. Giải thích khái niệm:

- Góc nhập xạ (góc chiếu sáng) h tại một điểm A trên trái đất là là góc tạo bởi tia sáng mặt trời với tiếp tuyến của Trái Đất tại điểm đó (xét trong cùng mặt phẳng).

- Gọi O là tâm trái đất. Vĩ độ v tại điểm A tương ứng với góc tạo bởi mặt phẳng xích đạo và đường thẳng OA.

- Xích vĩ độ x tại một thời điểm trong năm tương ứng với vĩ độ của điểm B mà tại đó góc nhập xạ là 90^o.

Ta có công thức tổng quát tính góc nhập xạ tại một điểm A trong năm như sau:

h = 90o - | v - x |

۞ Dấu của v và x:

- Vĩ độ v >0 nếu điểm A ở Bắc bán cầu, ngược lại v < 0 nếu điểm A ở Nam bán cầu.

- Xích vĩ độ x > 0 nếu Mặt trời chiếu vuông góc xuống Bắc bán cầu ,ngược lại xích vĩ độ x > 0 nếu Mặt trời chiếu vuông góc xuống Nam bán cầu.

Một số xích vĩ độ cần lưu ý:

- Ngày 22-6,xích vĩ độ là 23^o27'.

- Ngày 22-12,xích vĩ độ là -23^o27'.

-Ngày 21-3 và 23-9,xích vĩ độ là 0 .

2. Bài tập:

Bài tập1: Tính góc nhập xạ tại một điểm A có vĩ độ 20^o N vào ngày Đông chí.

Giải:

 Ta có : v = -20  (vì A nằm ở Nam bán cầu)

            Vào ngày 22-12 thì xích vĩ độ x = -23^o27'.

Từ đó áp dụng công thức tính góc nhập xạ ta có:

 hA =90  - =  90^o - 3^o27' = 86^o33'.

Bài tập 2: Tính góc nhập xạ ngày 22-6 tại vùng nội chí tuyến BBC: 10 B, 20 B.    

Trả lời:           + Ở 10⁰B: h = .................................................................................

                        + Ở 20⁰B:h₀ = .................................................................................

Bài tập 3: Tính góc nhập xạ tại vĩ độ: 15, 30, 45, 60, 75 (độ). Ở Bắc bán cầu, Nam bán cầu vào các ngày 21-3, 22-6, 23-9, 22-12.

Lưu ý:

Vào ngày 21-3 và 23-9 ,Mặt Trời chiếu vuông góc tại xích đạo nên tại Bắc bán cầu và Nam bán cầu ở vĩ độ bằng nhau có góc nhập xạ bằng nhau.

Nguồn: Tài liệu BD HSG